 |
| Shkruan: Mehmet Rrema |
Adem Zaplluzha
ME BARKUN E NGJITUR PËR KURRIZ
Ecin me duar të shtrira
Në drejtim kalimtarëve
Të shikojnë drejtë në sy
Me një lutje përulëse
Kërkojnë një qindarkë
-
Po ashtu mes tavolinave
Rrufisin kafen e lënë
Ose i lëpinë eshtrat dhe pjatat
Një skamje e madhe
Si tunxhi peshon mbi kokat e tyre
-
Janë njerëz si të gjithë ne
Po gjetën punë
Me orë të tëra
Nuk dinë të ndalen
Kërrusen duke punuar përtej mundësisë
Duke udhëtuar nëpër galaktikat e problemeve të mëdha të vendit dhe kombit tonë, këtë radhë poeti Adem Zaplluzha është ndalur në një kryqëzim të rrugës, aty ku fluksi i kalimtarëve është më i lartë, por njëkohësisht, aty edhe zhvillohet një konkurencë e çuditëshne mes një kategori njerëzish, pjestarë të shoqërisë tonë.
Që në këtë përcaktin, kategori njerëzish, të cilës, edhe pse dua t'i shmangem, pasi kjo ndarje e shoqërisë në kategori të ndryshme, është pasqyra më e padiskutueshme e padrejtësisë shoqërore. Kjo padrejtësi shoqërore shumë e pranishme, ndoshta më shumë se kudo, në vendin tonë, është më e theksuar. Poeti ndalet aty, aty ku zhvillohet gara për një vend më të dukshëm në këto kryqëzime, kënde rrugësh apo para një kishe a xhamie, ku ka më shumë kalimtar.
Ecin me duar të shtrira
Në drejtim të kalimtarëve...
Këto duar skeletike, ku ka mbetur vetëm lëkura që mbulon kockat e shtrembëruar nga rakitizmi, me fytyra të zverdhura apo herë herë të nxira nga të ftohtit apo të djegur nga vapa, këta njerëz, lindur në të njëjtën tokë si gjithë të qytetarët, por për fat të keq, të shmangur nga e drejta për ta gëzuar jetën njëlloj si të tjerët, shmangur për një mijë e një justifikime, sepse arësye nuk ka asnjë. Asnjë arësye nuk ekzisto në drejtësinë e kulluar se dikush duhet të vuaj për të ngrënë e dikush duhet të kërkoi për të bërë turizëm në planetet tjera. Këto njerëz, lindur si gjithë të tjerët, por dënuar nga natyra shumë herë, e, më shumë nga shoqëria e pa drejtë, të cilët,edhe ashtu siç janë e duan jetën, kanë dëshirat dhe ëndërrat si gjithë të tjerët, zvarriten rrugëve me duar të shtrira e gojët gjysëm të hapure, me sytë e mekur e zërin e ngjirur nga refreni i zakonshëm: "Më fal ndonjë send të faltë Zoti shëndet" Ndonjë përgjigje kalimthi është:" Zoti të dhadhtë" E Migjeni i madh në këto raste thoshte, kjo don me thanë mos me pas kurrë. Por duart e shtrira qendrojnë të shtrira drejtë kalimtarëve tonë, të cilët edhe ata shpedh, nuk kanë çfarë t'u japin...
Me një lutje përulëse
Kërkojnë një qindarkë
Kjo pra është shoqëria e jonë moderne, e themeluar mbi dominimet, e themeluar mbi përuljet e poshtërimet për hirë të zgjatjes së jetës se jeta është gjëja më e shtrenjtë. Ata, të varfërur pranojnë edhe poshtërimin në këmbim të një qindarke "Ose lëpijnë eshtrat dhe pjatat".
Të varfërit, të pa strehët, njerëzit e rrugës, të cilët me një karton në dorë a një qese me rroba të falura, apo të gjetura nëpër koshat e mbeturinave, shpesh i gjen pranë kazanë tek gërmojnë në ato si gjahtar i diamanteve, e buka apo një tjetër ushqim i gjetur,sigurisht është diamant e shkuar diamantit. Edhe ashtu siç është gjysëm me baltë a pluhur apo e mykur, të mjerët kockë dalë,shpesh u bashkohen qenëve endacakë në kërkim të një kafshate e, ashtu si edhe ato, e pranojnë atë kafshatë sido që të jetë, mjafto t'ua zgjasë edhe një ditë jetën. Jo rrallë atyre u duhet ta ndajnë kafshatën me qentë e rrugës.
"Një skamje e madhe
Si tunxhi peshon në kokat e tyre"
A ka peshë më të rëndë mbi kokën dhe shpatullat e një njeriu se jeta e një të vafëri? Çfar tjetër mund ta ketë peshën e dhembjes kaq të madhe se pa siguria për të nesërme për vete dhe fëmijët?
Poeti shkruan për të varfërit dhe në asnjë çast nuk e fsheh dhembjen e madhe që e kaplon, kur e shikon një njeri, i cili, ka lindur nga një dashuri, ashtu siç i gjithë njerëzimi, ka lindur nga një dashuri, dhe për dreq, jo për fat, dikush e ka dënuar që në embrion të bëhet,lypës.
Këtë dikush, poeti e njeh, ja njeh bile edhe gjenezën e tij, dhe pa frikë e tregon me gisht, ashtu siç bënte në kohën e tij Migheni. "Mjerimi ka vulën e tij të shëmtueme..." ose "O si nuk kam një grusht të fortë..." edhe poeti Adem Zaplluzha i qorton shkaktarët e këtij mjerimi, i cili disa i nxjerr në rrugë me ato duar skeketike duke lypur një qindarkë, e disa të tjerë në zyrat e tyre marrin mëditësa për të numëruar fitimet e ditës.
Janë njerëz si të gjithë ne
Po gjetën punë
Me orë të tëra
Nuk dinë të ndalen
Kërrusen duke punuar përtej mundësisë
...Janë njerëz si gjithë ne...
thitë poeti. Eeej ju, shikoni, ata atje janë njëlloj njetëz si ju, mos i shikoni ashtu, jepjauni të drejtën, të drejtën për punë, po ju kërkojmë. Duan punë, punë, punë para se të dalin për të kërkuar atë lëmoshë që peshon sa një,planet në shpatullat e kërrusura të tyre, që peshon më rëndë se guri i pendesës në të dënuarin pa faj. Po lindën nga një nënë që deshi jetën dhe luftoi për gjenerimin e saj, por dëshira e dikujt tjetër e detyroi që ninullat t'i lajë me lot, e ky lot të lajë trupin e fëmijës së sajë nga lindja në perëndim.
Dhe unë, duke biseduar me Darvinin dhe Engelsin u them se kanë bërë një gabim në përcaktimet e tyre. Njeriu është qenia më barbare, jo më civile. Njeriu i fortë zhduk gjithë llojet tjera e bashkë me të, për egon e tij, ndosht një ditë do të zhdukë edhe llojin e tij. Hë, më thoni, a ka humanizëm këty, kur një apo dhjetë vetë në një shtet apo në një kontinent kanë pasuri sa nëntëdhjetë për qind të popullsisë?
Dhe njerëzit me barkun të ngjitur për kurrizi të poetit Zaplluzha, nuk janë njerëz që nuk e duan jetën. Jo,ata po të gjejnë ndonjë punë, punojnë, e punojnë shumë, por frutet e kësajë djersa të derdhur lumë i merr një, ai më egoisti, ai më i forti, ai më barbari, ai më...,ndërsa të tjerët që punojnë "përtej mundësisë" shtrijnë duart e mpijta " Më fal ndonjë send zotni", Ah jetë o jetë. Ah shoqëri o shoqëri që lind kaq shumë gjakpirës e makutër!
Ja pra se si duken në miniaturë
Miqtë e mi të vegjël
Me barkun e ngjitur për kurriz
Dhe gojë të hapur siç hapin sqepin
Zogjtë e posa të lindur në maje të plepit
Poeti i shikon me dhembje "miqtë e tij të vegjël" I shikon, qorton me kurajo, duke treguar këtë realitet të dhembshëm, duke e shpalosur para botës mbarë,këtë shoqëri të shfrytëzimit, por të fortit nuk duan të dijnë. Ata bile nganjëherë shkojnë edhe në vendet e kultit për t'u falur. Shkojnë, jo se e ndjejnë, joo, kurrësesi, por duan që para duarve të shtrira dhe fytyrave të mpijta, para atyre që barku u është ngjitur pas kurrizit kockëdalë, të duken më të përvuajtur. Duan që të duken viktimat e kësaj shoqërie, e, edhe pse kështu, të vuajtur, besojnë tek Perëndia, i luten dhe i falen asaj, luten e falen për popullin e kështu, edhe këto kërkojnë një vend në parajsë, e në mos për vete, për popullin. "Vuaj në këtë botë që në atë tjetrën, të gjejshë parajsën është moto e klerikëve, e këtij kori i bashkohen edhe të fortët të cilët me sa duket, ngaqë "mendojnë" kaq shumë për "lumturinë" e popullit, kanë menduar që këtu të jetojnë mirë e në "botën" tjetër të shkojnë në ferr për të lënë parajsën për të vuajturit e kësajë jete. Çfarë zemërgjërësie!
Poeti Adem Zaplluzha, si një gurëgdhendës i mirë me fjalët e tij. I zgjedh me kujdes, i laton dhe me durimin e një mjeshtri i vendos në murin e kështjellës. Ashtu si tek i gjithë opusi i tij i gjërë prej 191 vëllimesh të shkruara me një bosht të qartë atdhedashës, mbrojtës të të drejtave të kombit, mbrijtës të interesave të popullit, mbrojtës të të drejtave të shtresave të varfëra si tek kjo poezi nuk kanë vend fjalët e huaja, të cilat në shqipen e pastër e kanë kuptimin e tyre të Karakteri rrëfimtar, i pasur me figura e metafora u jep poezive të Zaplluzhës letër njoftimin dhe bukurinë estetike, i bën ayo të lexohen me ëndje nga lexuesit dhe dashamirët e poezisë të emocionohen nga dhembjet që poeti përshkruan me aq saktësi, emocione që herë herë na bëjnë të revoltohemi ndaj padrejtësive që i bëhen këtij pupulli, qoftë nga armiqtë, po ashtu edhe nga disa bijë plangorishës të tij
Poezia e Zaplluzhës është një gur i vendosur bukur në themelin e kalasë të poezisë shqipe, e cila duhet të krenohet me këtë autor të nderuar.
Urime dhe suksese të mëtejme, poet i nderuar Adem Zaplluzha!
Shkruan: Zekerija IDRIZI
Silke Liria Blumbach është shkrimtarja polioglote gjermane që i bën nder të veçantë letërsisë dhe kulturës shqiptare në pëgjithësi.
- Marrëveshje për bashkëpunim letrar dhe miqësi të sinqertë
Vizitë dhe bisedë miqësore, thellësisht shpirtërore, në spitalin me reputacion botëror të Berlinit me këtë poete, shkrimtare e përkthyese brilante. Përndryshe, zonjë Silke flet dhe shkruan perfekt në gjuhë shqipe, si dhe ka njohuri të thella për historinë, kulturën, etnopsikologjinë dhe letërsinë shqipe. Njohëse e shkëlqyeshme dhe përkthyese brilante e gjuhëve: shqip, anglisht, frengjisht, spanjollisht, portugezisht, gjuhën gjeorgjiane etj.
Deri më tash, ka botuar gjashtë libra:
- "Dyzet vdekje në Sarandë", SHB Naim Frashëri, Tiranë, 1999
- "Karavela e fundosur", "Ditët e Naimit", Tetovë, 2002..
- "Ditari i një kthimi", Tiranë, 2010
- "Lumi që rrjedh drejt burimit", "Ditët e Naimit", Tetovë, 2007
- "Beyond the Bows of the Heart" ("Përtej harqeve të zemrës"), botuar në SHBA, 2012
- "Një vit pas vdekjes sime", "Ditët e Naimit", Tetovë, 2017.
Poezitë e saj, që janë botuar në revista dhe gazeta letrare të vendeve të ndryshme, duke përfshirë edhe revista interneti, janë përkthyer në boshnjakisht, rumanisht, odia (një gjuhë e Indisë) dhe kinezisht, ndërsa ajo ka shkruar edhe poezi në anglisht, frëngjisht, spanjisht, gjeorgjisht dhe hungarisht.
Ka fituar një sërë shpërblimesh letrare jo vetëm në botën shqiptare. Është anëtare e Drejtorisë së Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit” në Tetovë.
Fjalët janë edhe në qendër të jetës profesionale të saj si përkthyese. Ka përkthyer shumë libra të poetëve nga gjuhë të huaja në gjuhën shqipe.
 |
| Isuf S. Hoxha |
Nuk dua të jem poet !
Të zgjedhësh profesionin e poetes/it, bindu.. ferrën e fute në këmbë të shëndosh. Qetësin shpirtërore tënden e vure mbi kometën e fantazisë, zemrën e bëre thërrime copë-copë, ku do gjejnë konak hallet e botës, e vetë kërkon banesë me qira ! Shtrati i ëndrrës,strehëve të laget e dhimbje pikojnë. Sytë e përlotur nga pamundësia të ndjehen të lumtur, se një diell na nxeh të gjithëve, e ai i turpëruar ngadalë i zbehen rrezet e purpurta e fshihet pas bjeshkëve pret të nesërmes. Të akuzojnë pse dëbora s’është me ngjyra, por e bardhë. Ju ngjanë në grinë e dështimeve, në të zezën e turpit që i vjedhin harbutet buzëqeshjen! Ti rrudh krahët,arsyetohesh s’kam faj, s’munda më shumë?! E buzëqeshjen e kërkon për ilaç nëpër kuluaret e historisë në tokë, gërmih nën te, sa të mos kthehesh bosh me një hieroglif nën sqetull, injorantet gajasen se qeshuri e të bëjnë gati këmishën e çmendurisë, ti e deshifron e ata mbyllin veshët, bëhen të shurdhër..?! Të duhet në këtë rrugëtim të ulesh në sofër edhe me djallin i bindur se do arrish ndonjë mëkatar të vockël të nxjerr si qimen prej tëlyenit,t’i japësh edhe një rast ?! Shpresën e kërkon, e drejton shikimin lart në horizont mbi kaltërsinë e në qiell aty ulesh këmbëkryq bisedon me zota e të bëjnë dritë yjet,mos të humbasësh rrugën ?! Pret agun të kthehesh me pelerinën e hënës, të futesh në xhungël mes egërsirave .Të mësosh gjuhen e tyre t'i durosh kthetrat e hipokrizisë mbi supet e kohës. Futesh në zjarre, të dalësh i freskët, në buzë të shkëlqen e ngrirë shpresa. Të qëndrosh në mol, takohesh me rrudhat e pritjes të-të puth muza, Bombës t’i bëhesh parashutë mos të pluhurosen lulet,se bletet do helmohen të pafajshme. Të ecësh për dore me ëndrrën,rrezik të të shtyp makina, droje se humb vëmendjen apo rrugës ulesh në shkallë e “shkarravit” vargje. Të shtrosh sofrën në mes shkretëtirës me qumësht dallëndysheje, t’i ngopesh thirrjet e zorrëve që lozin honeve të lukthit pa dirigjent e instrumentet në të veten lozin s’ju bëhet vonë mos kujt i vrasin veshin...?! Të shkruash në tokë me shkarpa, amanet t’ia lësh lisit, zërin e bilbilit ta akordosh në tela çiftelie, nektarin t’i vesh buzëkuq të dashurës e ajo e pakënaqur kthen kokën mënjanë me një pffff.. i fryn ballukëve. Lapsin e shpërndarë gjithkund, edhe nën jastëk, në banjë, tek pragu i derës e gjepat plotë fleta, rrezik hajnat do mendojnë se ke lek. Bën mëkat me gruan të feks frymëzimi,të shikon vëngër i le në gjysmë orgazmën të thotë: i marre.. ku të pata fat unë, m’u tash gjete të shkruash?! Ti si kallinj i mbarsur nën fenerin e xixëllonjës e shkruan vargun... Poeti i mirëfillte s’është me vetvetja, është dielli që ngroh natën, oqeani pa pik ujë, shkretëtira që të njom buzën e zhuritur, është vera qe s’të deh, është kopshti ku merr arome njerëzimi, është fara që në bark të mëmës rritet,është syri ku populli i sheh me llupe dukuritë që e rrethojnë atë. Burimi i kthjellte ku lexohet e kaluara, shijohet e sotmja e synohet të realizohen ëndrrat të prehen të qeta eshtrat që akuzojnë!! Ylber që paralajmëron fundin e vuajtjeve, gjeli që këndon e grish të ardhmen e ndritur të njerëzimit. Rrugëtim të mbarë poete e poet!!! Kemi një mision!!!
Shkruan: Zekerija IDRIZI
Sofia Dako Arapaj, është autorja që vërtetë më magjeps me "çmendurinë" e saj poetike. Këtë poete të talentuar ka bukur do kohë që me shumë kureshtje e lexoj. Thënë pak më ndryshe, bashkudhëtoj me muzën e saj, sa të thjeshtë e të çiltër, po aq edhe intriguese; muzë kjo të cilën autorja e ka shpërfaqur në pesë vëllimet e saj poetike… Si të mos lexoj „Sibilën e Shqipërisë", ku ajo me muzën e saj poetike monumentalizon mitet e antikitetit, dashurinë, dhembshurinë, mallëgjimin mërgimtar, baltën dhe natyrën e mëmëdheut, me të gjitha veçoritë e saj pitoreske….! Thjeshtë, perlat e saj të pushtojnë emocionalisht dhe të pasurojnë shpirtërisht…
Per ju lexues dhe dashamirës të fjalës së bukur artistike kam përzgjedhur disa fragmente sentenciale dhe poezi nga opusi i autores së nderuar S. D. Arapaj. Por ama, si teolog dhe mistik i përkushtuar që jam, më duhet të them sinqerisht se poezitë e saj "Zoti, ulet mbi flokët e mi" (kjo perlë qe më ka ngazëllyer në pikëpamje teozofike), "Arkeolog" dhe "Kali i Shën Mërisë", janë perlat më të rralla e më të magjishme për sa i perket shijes sime artistike. E po, lexim të këndshëm!
„Nëse do rrefeja mëkatet,
duhet të më bëni gati turrën e druve...
Pranoj të digjem, sepse e kam flakën xhind të pastër...“
„Poezinë e kam sëmundje e nuk shërohem dot. Është kthyer në një gjë të paemer, në një cep të mushkërise. Duhet një sy t'a përgjojë, se mos më gllabëron ndonjë ditë.
poezite nuk i pelqen njeri...
Sa shume mund duhet, qe ato te ushqehen e fluturojne...
Sa here duhet te vdesesh e te ringjallesh per t‘u bere hiri i tyre.
Sa here duhet te mbash ne shpirt gozhden e helmit e te pershkruash çfarë ndjeve“.
Poezia eshte gjynahu qe e mban gjithe jeten mbi supe , fryma qe e mbron deri ne vdekje. Poezia eshte edhe vete, shen Maria. Gjithmone do kete nje femije qe i mbron...Gjithmone do kete nje vajtim gjaku., kurore prej telash, dhe me pas ringjalljen . Gjithmone shumica do te te duan, jo per poezine,por per meshiren,per femren,per nje loje me litar sa ti je e zonja te hidhesh mbi te. Do kete njerez , qe jane te lindur mos duan poezine,po emrin tend,dobesine tende,boshllekun ,mungesen , ate, sa maja e thoit, mungesen dhe asgje me teper.
Dhe ...
Zoti, ulet mbi flokët e mi,
qesh,më puthë,në ballë e sy....
më coi aq larg në emigrim,
që t i këndoje vec vendit tim...
Ai ,flet përditë e unë shkruaj,
rreth e përreth ëngjëj të huaj,
po Zoti im është zoti im,
e më rrëfen vec dhemshurinë...
Ai rrëfen e unë këndoj,
ndaj dhe cdo fjalë që ju diktoj,
t a merrni e t a thurni varg,
të ndjeni afër cdo të thotë larg....
po zoti im është zoti im,
dhe për cdo varg ka melodinë,
ndaj ulet përmbi flokët e mi,
qesh,më puthë,në ballë e sy...
Arkelog
Arkeolog,
o i vetmi poet i ringjalljes se agalmave!
O sherim i duarve te thyera, kokes se shperfytyruar,
shpirtit te cunguar, rrobes se vishnjes se shngjyrosur....
O zoter te paradhisit e te ferrit!
O te perjetesuar ne lundrimin e shigjetes se gjahut te eger!
O clirimtare te rrembimit te grave te lemuara...
Mua,mua, kush do me shpetoje, te me rrembeje buze e goje
prej lumit te kuq e te etur qe me ndjell me melodine orfeane.....
Oh, oh si paskerkan shteruar vullkanet,
te shperthenin e te me mbulonin nen dhe....
.......
do te me dergoje letra
letra pafund, letra minifund
sa nuk do te pushoje kurre...
letra te shkurtra,letra si lume
letra, kulturiare, letra...letra
letra qe te nanurisnin
e te embelsonin ne gjume....
letra magjistare,
sa te cmendesha
e me ne fund
te braktisja, per ty Akropolin
e te zihesha per ty me Posidhone....
po ne shkembyem
vetem dy dele
dhe ato ujku i heshtjes po i ha
nen qimen ku kullosnim erresiren
qe e fryme ,dhe beme sa nje tra.
Dy pikë lotë
Një valle Vllahe, dua të kërcej,
valle që s ngjan me asnjë në
botë,
të clirohem krejtësisht,prej
tingujve të tjerë,
Më falni,më rrëshkiten,dy pikë
lotë...
Dua t i hedh poshtë këto rroba!
Një fustan deri tek këmbët
të mbaj,
flokët e gjatë të ulë përmbi supe,
me shami në kokë gjyshes
t i ngjaj,
sipas klarinës këmbët pastaj,
t i hedhë,
dalëngadalë se mos shkel
lulet në lëndinë,
edhe pse s ka përreth që
të kërcejnë,
do t u tund në ajër unë
shaminë...
Më falni,më rrëshkitën dy pikë
lotë...
E bija e Shqipërisë
Unë jam Sibila
Lulëkuqja e ishullit!
E përkëdhelura e Diellit
Farë e dashurisë!
Në gjakun kuq e zi
Ndjej frymën e dritës
Në vlagën e dhimbjes,
I thërras krenarisë!
Unë jam Sibila,
Lulëkuqja e ishullit
E përkedhelura e Diellit,
Ish bij' e Shqipërisë...
kali i shen Merise... mua me thone,
e vockel e pashpirt per mua thone
rebelke skizofreni,per mua thone,
putanke gjithfarelloi, per mua thone..
Por nuk e dine se une, linda e lire
puploj ne nje ekstaze parajsehapsire,
notoj ne nje fllusknaje ngjyra -ngjyra,
afroj ne zjarr te shpirtit shenjtfytyra
Per cmendurine time, e bej ate qe dua!
Per at' dhimbjen time e bej ate qe dua!
Per kenaqesine time sa ndjen, ja kepus qafen
krrec e krrec e krrec filloj ja pertyp kafken...
per ate heshtjen time e le te derdhe mbi mua,
ia thith te futmin gen ,e bej ate qe dua...
Pastaj , rri e vajtoj , qyqare e vetmuar
kacavjerre e mjere per muri perqafuar
perdredhur,ngulur thonjezat ne tempullin me vrime
shpresuar se nje dite, me prane e prane do te vime...
...
Kali i shen Merise, mua me thone...
Baltë
lehtesohu shi, mbi floket e mi,
i uruari,i bekuari ,shpetimtari im shi,
leshohu ngadale, te rrotullohem si ngjale,
te mos me kuptojne se po qaj...
ti rrebesh i vogcel, sherbetori im ti,
perkedhelma ballin ,rreshkitme ne gji,
fytyren.. gushen...te kaftin sy,
mos ik,te lutem,
s dua te kthehem ne shpi....
Oh,
rrofsh moj nate, qe i mbylle njerezit brenda,
kembet te perplase e te ulerase sa te dua,
rrofsh moj balte, qe me bere femi,
plac - pluc moj balte, e bekuar,e uruar.....
.........
atdheu im...
ti je, nje pike uji
ku mendja ime mbytet perdite...
nje harte fshatrash e shqopesh te shpirtit,
nje tepsi alumini me pastico e tenxhere patatesh...
Atdheu im, je mrekullia e gjithe botes,
je klithmat dhe gezimet njerezore,
je, gezimi im, me nje buke te gruri ne gji,
per prinderit e mi.
Atdheu im,mos vuaj per mua,
vuaj une pe ty!
Grisjet e Pacifait
Për kufirin e mureve!
Për trazimin e bykut!
Për baltën e shqyer,
dhe ujin e pakët!
Për varfërine e syve,
gjumin e bollëkut,
për trëndelinën e gjoksit,
që jastëkut i dhembi, Pacifai
gris kraharorin e Minoas!
Jo, Pacifai jooo!
Që aty do dalin të gjallë gjarpërinjtë ,
do llahtarisesh të them në ëndërr e zgjuar,
do të të ngrijnë, buzët Pacifai edhe gjinjtë,
jo Pacifai , jo, merre më shtruar...
Prandaj akoma,
luftojmë me perin,
se kemi frikë, fundin e labirinthit...
.........
sajuam një shtëpi në tynelin e shtuftë
ai që do n a mbronte neve nga armiqtë
kishim vënë në zjarr tenxheren e ciliminjtë
vetëm se e cmendem me lojaluftash e topamesi...
Duhej trike për kukullën që flinte,
duhej gjellë për kukullen që flinte,
duhej shtëpi për kukullën që flinte
duhej një përrallë përpara se të flinte...
Sajuam një vend atje tek hyrja e tynelit
ku mësimin ia përsërisnim me zë të lartë
thua sikur porta që mungontetznelit ish e artë
e zërat tanë përjetësisht, atje do presin...
duheshin sy për kukullën që flinte
duheshin zëra për kukullën që flinte
duhej një portë për kukullen që flinte
duhej një shtëpi për mërgimin që vinte....
.............
I thanë,
ish e ëmbël,
e bukur, princeshë,
e mencur, e urtë..
sa i erdh për të qarë...
sa u bë errësirë ,
e cliroi vetven
u shndërrua në shpirt
si lakuriq sec u var...
..përpëlitej trupi,
nën të thyerat vezulluese,
ulërinte frymëmarrja prej fantazisë,
shkrepëtinin burimet e shumoheshin qiejt,
fantazi...afantazia...pre fantazisë...
dhe... kur kujtoi,
se ish e ëmbël,
e bukur princeshë ,
sa i erdh për të qarë...
sa keq që s ja thanë,
kur ish për të thënë,
shumë vite më parë...
.............
Te ikim poet,
te ikim te arrijme te lozim syllambyllas,
te ikim se kjo bote eshte shume e ngushte,
te lozim ,poet te lozim,
te mbledhim kanace konservash,
t u shpojme ne vesh nje vrime,
ti lidhim njera tjren me spango,
te bredhim poet,perreth planetit,
te bejme zhurme ,shume zhurme,
mos te degjojme me per vrasje,racizem!
t'u a leme ketu rrobat e tyre,
asnje kafshate me mos te hame,
te ikim lakuriq permes hithrave,,
vetem te ikim poet,
te kerkojme per mollen e humbur...
 |
| Dhimitër Shkurti |
DO TE CICEROJE PERSERI?
Perralle
Na ishte nje here nje zog i vogel. Ai jetonte me familjen e tij ne nje cerdhe ne cep te pyllit. Zogu baba ishte shume punetor. Punonte per familjen e tij ushqente te voglin dhe kujdesej per shtepine. Te gjithe e donin. Shpesh mblidheshin me komshinjte e kalonin bukur. Vinin zogun e vogel e u kendonte kenge.
Nje here iriqi gjembac pasi e degjoi zogun tha -Perse nuk shkon ne grupin e pyllit mor bir, atje kane ngritur nje grup muzikor e japin shfaqje. Zogu yne "fluturoi" nga gezimi.
Te nesermen heret shkon ne qender te pyllit. Pasi e degjon mjeshtri i thote -Qe neser te vish ne prova.
"Fluturon" perseri zogu yne per ne shtepi, te jape lajmin e gezuar. Pasi e degjon e jema e pyet -Cfare kengesh do te kendosh atje mor bir? -Nuk e di -pergjigjet djali i hutuar -te shohim.
Dhe vertet, kenget ne grupin e ri ishin …te vecanta. Ato qe i pelqenin mjeshtrit. Ne fillim zogut nuki benin pershtypje. Por me kalimin e viteve bezdisej. Kenget ishin pothuaj njesoj. Disa ne te qare, disa me bertitje.
Ne jepnim koncerte vetem ne pyllin tone. Ne pyjet e tjere, JO.
Dhe vjen nje dite kur….
Ishte nje pasdite e ftohte dimri. Qielli ishte errurr e mbarsur me shi, gati te pellciste. Ne ishim mbledhur si zakonisht. Prisnim mjeshtrin qe cuditerisht po vonohej. Papritur kanarina merr kengen e mjeshtrit dhe i jep ca nota te gezuara e ritem. Disa prej nesh filluam ta shoqeronin. Nuk kaloi shume kur u hap porta. Ja behen mjeshtri majmuni dhe …nje mace e zeze. Macen nuk e kisha pare ndonjehere, por nga reagimi i shokeve duhej te ishte me pozite.
Ndersa majmuni ishte si bicim roje, pasi vinte verdalle e ruante…
E pra te tre u drejtuan nga kanarina. E moren me vete. Na thane se e cuan ne nje kor tjeter. Vone mora vesh se e kishin degdisur ne anen e thate te pyllit. U merzita shume. Doja te ikja nga korri.Te kendoja vetem apo me ndonje grup tjeter. E kisha inatin me mjeshtrin me macen me te gjithe atje jashte, mendonte zogu. Ai kishte ardhur aty te kalonte pasditet kendshem. I pelqente kur jepte koncert para shokeve, e kjo e argetonte. Nuk pretendonte te behej kanarine.
Zogu yne rritej duke punuar, duke mesuar e argetuar. Por gjendja ne pyll s’ishte e mire. Po ndodhnin ca ndryshime te cuditshme. Degjoheshin zera se po afrojne stuhi te furishme. Mua me pelqen kjo -i them nje shoku. Cila –me thote, qe do te shkaterohet pylli? Jo, i them, pylli nuk shkaterrohet, vetem ndryshon. Do te kendojme kenget qe duam.
Dhe vertet ndryshimi erdhi. U hoq ai zbukurimi me pupla te kuqe siper pemeve. U prishen ato folete e bukura ne maje te pemeve. Tani zogu yne mund te fluturonte edhe ne pyje te tjera. Bile edhe te kendonte atje.
Kaluan vite. Zogu shtegtonte ne pyllin perbri. I pelqente atje. Kishte krijuar familjen e tij me nje zogeze te bukur.
Por forca e zakonit e detyroi nje dite te shkonte ne qender te pyllit. Druret e sheshit te prera uniforme e me lule artificiale tashme ishin zevendesuar me ca drure te larte te ndryshem e me lule gjembace. Tani nuk kishte nje shesh por disa. Sheshi i madh ishte copezuar e secila prej tyre ishte rrethuar me nje gardh te larte. Ishte ulur mbi nje peme e sodiste. Pastaj u ul poshte. Zogu yne pyeti per korrin e dikurshem por nuk mori pergjigje. Shetiste ne shesh, perpiqej te takonte ndonje mik te vjeter, por me kot.
Diku para nje gardhi sheh nje fytyre te njohur. Majmunin "roje". Perqafohen. -A kendon akoma- e pyet majmuni. -Jo, pergjigjet zogu, kam vite. -Po ti,e pyet zogu. -Une, kam ngritur nje grup te vogel,e "kacavirem" pyjeve, jam i kenaqur.
Ndekohe para nesh kalon nje mace. Majmuni me kthen shpinen e pershendeti macen duke u perkulur lehte. Une veshtroja macen. Qimja ishte kthyer ne gri te erret po syte i kishte te njejte. Eshte ne shoqaten e ruajtjes se pyllit -me thote majmuni. E kam mikeshe te vjeter.
Mua mu "ndezen" llambushkat. -Dhe ajo qe zhduku kanarinen -plotesova me inat. Majmuni u step. Ne fytyre j’u shfaq nje ngerdheshje qe qimet e shumta e benin me te eger.
Zogu yne fluturoi lart, shume lart ndersa majmuni u "kacavjere" pyllit.
Mori rrugen e kthimit per ne shtepi. Nuk i hiqej nga mendja macja e zeze. Po mire, mendoi macen gjeten per ne keshillin e pyllit, macen e zeze. Po kanarina ku do te jete valle? Me siguri jeton me siguri kendon e eshte bere e famshme. E macja tashme nuk e ndalon dot.
Krahet e drejtuan para folese se vet. Nuk u fut brenda por u "ul’ poshte ne bar. Vogelushja kendonte nje melodi te bukur. Ngjason me ate te kanarines, belbezoi zogu dhe shoqeronte me ze te ulet kengen e re.
16.08.2016
 |
| Ton Zmali |
HUMBËTIRË
Hëna dritëvdekur
Hije e zhdukur
Hiçnaja mbi ne bie
Humnerat pa arkivol zije
Honet e ferrit ulërijne
Humbur zeri yt qëkur
Ha shpirtra pa mëshirë jeta gjallesë varri
Hingëllinë njëthundrakët me patkoj së prapthi
Humbtirë
Hyjni
Hale
Harresë
Heshtje
Hu i shkulur
Hapat tona lypsa drite
Hipnajave të syve
Humbëtirë
Hyjni
Hale
Hardhucat-opinga shprese
Hamë e nxjerrim netët prostitutë
Hame e nxjerrim ato që kemi ngrënë
asnjëherë të pangrënat!...
Humus nën rrënjët e hiqit!...
VDEKJA QE RRIN E GJALLË...
Ti hyne në morgun e harresës time
Qava përtej humbjës, dhimbjës, denesës
Si qiriu shkove duke u shue
Zemra fort i trembet vdekjes...
Te porta e territ të pafund
U shove....siq shkimet nji dritë
Në batakun e vdeksave të gjallë
Verbimi ti mori sytë.
Ah...ky morg i harresës time
Të perpiu dalë e ngadalë
Mbi vorbulla vetmie të padukshme
Me mallin që nuk din me u ndal ?!....
Vetvarrosjen tande tinzare
E shkrove pa germa në ball
Denimi fatal i vetvetës
Si vdekja kur rrin gjalle
GJYSMË - AUTOPORTRETET E MIA
(Biografia e mbijetesës)
Gjysma Ton e gjysma hon
Gjysma mjaltë e gjysma kripë
Gjysma natë e gjysma ditë
Gjysma frak e gjysma xhele
Gjysma ujk e gjysma dele
Gjysma duket e gjysma zhduket
Gjysma ngrihet e gjysma ulet
Gjysma ngulet e gjysma shkulet
Gjysma zvarr - gjysma fluturim
Gjysma lindje - gjysma perëndim
Gjysma varr - gjysma pavdeksi
Gjysma baltë - gjysma flori
Gjysma burg - gjysma i lirë
Gjysma ngrirë - gjysma shkrirë
Gjysma maskë - gjysma ftyrë
Gjysma terr e gjysma shndritë
Gjysma zjarr e gjysma fikë
Gjysma brymë e gjysma vesë
Gjysma besë e gjysma shpresë...
Gjysma qiell - gjysma ferr
Gjysma djall - gjysma engjull
Gjysma nord e gjysma sud
Gjysmë shqipe e gjysmë murg
Gjysmë andërr e gjysmë zgjim
Gjysmë jetë - gjysmë harrim...
DIELLI I AKUZUAR
Nji herë, në nji verë
Drita errsinën e struku nan derë
Me armët e saj të zeza
Kundersulmoi errsina
Diellit ia nguli
Ca shigjeta të nxira....
Më vonë kur diellit iu ba biografia
Në kambë u ngrit e terbueme errsina
- Betohem në bibël, kuran, bukë e kripë
Se diellit njollat
Ia pash në dritë !...
- Kujdes!?... - Vigjilencë, - Urdhëroi Tirania
Nga njollat e tij jetës i prishet bukuria
Diskutimet cinike diellin e nxinë,
Errsinës ia shkruan
Të pastër biografinë.
DIELL - Ndriçimin ta akuzuan,
DRITËN - Dot nuk ta shuan !....
MERAK I PASHUEM
As vetë nuk e di si më hupe paprit
Rrugve gjithnji të lypi vend e pavend
Më duket se kam hupur
Diçka të çmuar nga vetvetja...
Plagës qe me hape
Nuk po i gjej dot mehlem....
Dhemb...gjithnji vetem dhemb
Boshlleku vetmitar më njek gjithkund
Sytë e tu magjepës
Ditënatë po mi vjedh harresa
Qiellit i lutëm
Deri nan përulje, gjujzim
Në oqeanin e humbjeve
Po më mbijeton veç shpresa...
Qiritë e merakut pashuem
Nuk prenojnë jo me u fikë...
Besimet se do kthehesh me gufojnë në shpirtë
Gojamla qiellore që më zgjove dashuritë
Deri përtej diellit do të bredh
Duke të lypë...
Disa më thonë me bindje syni
Se je aq afer sa më sheh e më përgjon
Largësinë vrastare
As ti jo dot nuk e duron...
Dylbi jam ba, kamër, celular
Zotit fort po i lutem,
Veç nji herë me të pa...
Sillëm verdallë pa adresë
Si nji maz i terbuem në lamë
Këputë e dremit mka monologu pa fjalë
Veçse shpresat andrrimtare
Shpirtin më mbajnë gjallë...
Do të gjej patjetër
Se besoj në zot e në fat
Asgja nuk ma shuan veç teje
Të madhin merak...
Të pashuemin... Merak !?...
Dhe ja ku po të betohem shpirtnisht
Se sinqerisht nuk më pelqen aspak...
Nëse hyn e del paduk në kompiutër
Me maska... Anonimat...
SHTEPIA E ZEMRES
Shtepia e zemres pa çati, dyer e dritare
E vogel, e padukshme, mistike fare
Pa oborr, beton, kangjella, orendi,
Çuditerisht gjithë bota
Hyn e del aty
Shtëpia e zemrës pa dysheme, mure e tavan
Pa instalime elektrike, guzhinë as dhomë pritje
Me xhama dashurie ku banon vetë dielli
Me burime drite
Ku ngopet njerzimi
Shtëpia e zemrës pa numer adrese
Me buqeta andrrash mbi libra shprese
Sallë pa presidium, shtet pa qeveri
Ku i pasuri e i varferi
Gjithmonë gjejnë drejtsi
Shtëpia e zemrës e hapur per të gjithë
Stadium i lumturive të andrrës vertetë
Lulishtja ma mistike, muze i buzqeshjes së blertë
Ku vizitorët hyjnë e dalin
Përherë pa biletë
XHEBRAILI
Thonë se marrësi i shpirtrave
Që dikur quhej Xhebrail
Kishte nji mik të dashtun e të shtrejt
Qe i tregoj diten kur do ta banin qefin....
Miku nan ankthet e agonitë e vdekjes
Mendoj ti fshihej Xhebrailit
U nxi i tani në tymin e oxhakut
Dhe u fut nan turren e druve të dimnit...
Në çastin e fundit Xhebraili trokiti në derë
- Nuk asht këtu, u përgjigj gruaja e tij.
- Dil o i dashtun se sot nuk ka miqësi
Ma mirë faqebardhë...
Sesa faqezi...
DASHURIA E DJALLIT
(Nga cikli, Ferri i dashurive)
Djalli me ftyrë maskën njerzore
Dashurinë ia kërkoi vashëzës hyjnore
Vajza e bukur për të mos u ba nuse e djallit
Zgjodhi vdekjen tragjike prej litarit....
Vashëzën e bukur e veshën nuse pa dhander,
Me byrzylykë, varse e unaza prej florini,
Dhe sipas amanetit të saj....
I mbollën te koka nji rranjë të blertë ullini.
***
Por djalli që ish betue
Ta bante nuse gjallë a vdekë
Me thonjë ia zbuloi varrin
Me vajzën e vdekur filloi të bante seks !...
Varrmihësi sypalarë
Zotit i lutej mbi varr
- Ndihmom o zot, i paçmendur të vdes
- Lëshoi pa meshirë hakmarrjet e rrufetë...
Por kur askush nuk ia perfilli ankesën,
Breshëri plumbash e mbushi varrezën
Djalli antiplumb nuk e prishi terezinë,
Mbi trupin e vdekur...
Vazhdoi dashurinë !....
Mos me thuaj kurr...HARROM !?...
Këtë fjalë vrastare
Kurr mos ma thuaj asnjiherë
Se me gozhda arkivolesh
Ma kyqin këtë pranverë
Sy varrmihësash pa varre
Ma mbushin shikimin
Në morgun e harresave
Ma faturojnë shpirtin....
Mos më thuaj asnjiherë... Harrrom !?...
Fjalë vetmije e rand si plumbi
Ti je kujtesa ime hyjnore
Që krahë më jep si pllumbi...
Qiellin ma ban zemër
Zemrës mi jep dritë
Qiriun tand të shpresave
Nuk lodhem...duke e prit...
Si nji zanë nuse të veshun
Në andërr të kam parë
Ti do vish patjeter
Harresa dot stë ndalë...
Veç fjalën Harrom... HARROJE !?...
Shpreso zemëro... dashninë e vërtetë
Se fjala harresë... në arkivole
Na e varros të shtrejtën jetë...
 |
| Fran Tanushi |
RRAPI I TEMALIT
Pluhuri mbi kreshta
themel s’bën kurrë
Erërat kohore
e hedhin në rrëpirë
Lisat i rrah era
kur prekin majave
Kandil i pashuar
moteve me furtunë
Ushtar i kohës së pritur
nder vitet plotë brengë
Në rrugëtimin e dritës
pishtar për brezin tim
Gurvarrin e bartë në trastë
nënkresë me shënjë etnie
Tiran(a)ia mallkon poetët
me shpirt kërkim LIRIE
_____
Poezia është vlerësuar me çmimin "Pena e Artë - Martin Camaj", LKSHM - 2019.
