 |
Agim DRENICA
|
Agim DRENICA
NËNTORI MUAJ
I SHENJTË I SHQIPTARISË
Sa herë vjen nëntori
- nëpër trojët tona,
ngjallën herojtë
ngjallët Marigona!
Sa herë vjen nëntori
Gjergji behet i gjallë,
del në kala t'Krujës
më helmetë e pallë.
Sa herë vjen nëntori
Ismail Qemaili del n'Vlorë
bashkë me Isë Boletinin
- me flamur në dorë.
Sa herë vjen nëntori
Ngjallët Ademi n'Drenicë
Azemi me dadën Shotë
Ahmet Delija me sakicë.
- Nëntori është muaj i Lirisë
Nëntori muaji i shenjtë i shqiptarisë!
FLAMUR E FAZLI - JANË NJË
(Mësuesit,poetit e patriotit
- Fazli Greiçevcit)
Me F-nisët emri yt
Fazli - o vëlla,
Flamur e Fazli
kush s'mujti me i nda.
I pengonte shkolla jote
UDB-eja ta beri më gisht,
i duheshin shqiptarët analfabet
- ti quante njerëz me bisht.
Te rrahen e te torturun
Ti folët veç këto fjalë,
"Ju jetën mund t'ma merrni
- dashuria për flamurin mbetët e gjallë".
Andaj ,ti je mes nesh
sa herë valon flamuri i Skenderbeut,
O mësues e poet -burr i Shqiptarisë
- krenaria e atdheut .
E skalitur do të ngelë
shkronja F nder ne prore,
në zemer të çdo shqiptari
- FLAMUR,FAZLI ,FITOR!
NDEZNI ZJARRE..
(Natës se zjarreve në Prekaz)
Sonte zjarrët ndezni gjithandej
ju që gjak shqiptari keni nder dej.
Se ketë ditë u ndezë jarri i Lirisë
Në Drenicë - në zemër t'Arberisë
- Në Prekazin e Emin Latit
në Prekazin e Ahmet Delisë.
Jasharajt u ben flakadan
që ndezën zjarrët e lirisë për vatan,
E ndezën Ademi , Hamza dhe Bac Shabani
se po poshtrohej kombi - po shkelej vatani.
Nga zjarri që u ndezë n'Prekaz
- trimat e morën nga një gacë,
dhe ndezën zjarrët e Lirisë
në te gjitha anët e Dardanisë.
Sonte festë ka Shqiptaria
nga Tivari deri të Cameria,
- andaj ndezni zjarrët
se nga ai zjarr erdhi Liria.
Sonte është Nata e Madhe
sonte festë kan dhe varrët
- ndezni...ndezni zjarrët!
GJASHTË LISAT E LIKOSHANIT
Simbol n'zemer të Dardanit
- gjashtë lisat e Likoshanit.
Këta gjashtë lisa
gjithmonë i rrahu era,
kaluan shumë dimra
panë shumë pak pranvera.
Te këta gjashtë lisa
forcë mori Azemi,
te këta gjashtë lisa
pushkën shkrepi Ademi.
Këta gjashtë lisa
askush s'mund 'i ndau,
as turku,as greku
- e as shkau .
Këta gjashtë lisa janë
- atdheu në gjashtë pjesë,
kanë te njejtat rrënjë
plisin e bardhë maje kresë.
Njeri është Kosova
tjetri - Shqipëria,
njeri Lugina e Preshevës
- tjetri Camëria.
Njerit për Plavë e Guci
çdo ditë i shtohet rrita
i gjashti nder ta
është vet Ilirida.
- Këta gjashtë lisa
s'e fshehin krenarinë,
sepse kanë një trung
SH Q I P T A R I N Ë...
Gjashtë lisa n'zemer t'Ballkanit
- gjashtë Lisat e Likoshanit.
07.02.2012 Francë
 |
| Rabije BYTYQI |
Imazh i pakthyer
Në këtë natë shikoj yje pambarim
dhe hapa,
që trokasin larg pështjellim.
Të kërkoj kudo,
por më kot
humbe errësirës së natës pafund.
Nuk po shkruaj më gjatë, më shumë
veç dy vargje të lira,
për imazhet e kohëve të paskthyera.
Jeta
Sa lehtë të shkruash për ty,
por sa vështirë të përaballesh
betejë e përhershme,
ku mund të fitosh, por dhe shumë të humbësh.
Ditët e netët e kësaj bote të egër,
të vrarë e të lënduar
na përflakin furtunës pandaluar.
…, dhe se vetë Zoti e ka shkruar:
Askush s'mund të luftoj kundër fatit të caktuar.
Kënaqu me çfarë ke, mos lakmo më shumë.
Jeta ikën shpejt
e ne s'do të jemi një ditë askund…
Pritje e pa shpresë
Prushi ndez flakën
dhe dielli përvëlues djeg mallin e pritjes.
Heshtja jote vret rënd zemrën time,
shikimi yt refleksion ndjenje dhe prej largësie.
Zemra që të priti u ligështua .
Shkrepsja që të dhashë dikur më dogji shpirtin .
E hirtorja, e vogla kujtim,
për ditë nga pak po mbledh hirin ...
Loti Pa Peshore
(Politika Globale )
Muzgu në çast më ngacmon
Qetësi absolute nuk paska sot,
Mjegulla turbullon qiellin e errësuar .
.Sonte, as yjet nuk paskan ndriçuar!
Hënë, moj ku vallë sonte je strukur ?
Errësira ka hyrë gjer te kafshata e bukës
Muza ime e dashur nga ta nis sonte me ty
Bota po shkatërrohet e ne nuk kemi sy
Kjo jete paska njerëz që jetojnë në çmenduri
Jo, jo , nga shtazët, po nga shtazët njeri.
Loti del nga plaga e nuk ka peshore
Jo jo nuk ka numërohen dhimbjet nga trupi
Matês nuk ka kur nënat vajtojnë
S'ka fletore që i përshkruan këtë njollë turpi
Duhen miliona fletë për klithmat e vdekjes mizore..
Sa lumenj ngjyrë gjaku paska në oborre!...
Ahh, politikë e çmendur, njerëz të uritur
Mendoni një vëlla për krimin që paska goditur
Dora , gjakatarë nuk ka. ndaj jepuani lirinë
Engjëjt të fluturojnë të prekin lumturinë
Vdekje mos ju shkaktoni, po të mbillni paqe në botë
. Këngën ta këndojmë kur sytë mbushen me lotë
U lag fletorja ime çështë kjo padrejtsi
Pse këta engjëj të zotit që më japin frymëzim
As dheu i errët engjëjt s’i pranon
Fëmijët duhet rritur, askush s;e mendon
Plagë më mori shpirti tmerrin s’e duron!!
larg po ikin vdesin rrugëve të shpëtimit !!
Njerëzit e pafajshëm shkojnë mes lëngimit
Prapë përgjigjja mungon kur shkruan në fletë
Çfarë do të ndodhë në ditën e re?
Oo zot, pse nuk i ndal këto bisha njeri
Ti që .krijove njerëzimin mos najep tërbim
Ah, muza ime mos ,të lutem, moss!!
Zmadho plagën time, laj poezinë me lotë!
17.11.2016
 |
| Prend BUZHALA |
Prend BUZHALA
(Në vend të recensionit)
Sheremet Prokshi, me vëllimin poetik “FORTESA E FUNDPRILLIT ‘99”, në të cilin ka përfshirë edhe tekste publicistike e përkujtimore, na dëshmon se mënyra më e mirë për t'i kujtuar bëmat dhe ngjarjet e luftës, është fjala artistike. Në fakt, qe një dekadë e gjysmë, ne e dëgjojmë, e përjetojmë dhe e këndojmë këngën për UÇK-në e për të rënët e saj. Ende te populli ynë mbizotëron një etos i veçantë kombëtar, ai i heroizmit, trimërisë dhe guximit. Pothuajse trimëria proverbiale e shqiptarit është ngritur në kult, mit, legjendë. Gjithnjë në këtë frymë këndon edhe Sheremet Prokshi.
1. Identifikimi poetik me të rënët
Tashmë në letërsinë tonë, tematika e luftës po fiton gjithnjë e më tepër vendin e saj të nderit. Ka kaluar më shumë se një dekadë e gjysmë nga lufta e fundit çlirimtare, kurse brezat e lindur pas luftës, këta -16 vjeçarë, dhe brezat e lindur në luftë, që ishin foshnje, këta 18-20-vjeçarë, rrëfimet për luftën dhe ndodhitë e saj ose i dëgjojnë prej prindërve të tyre, ose i lexojnë nëpër shkrime të ndryshme, nëpër libra dokumentarë, publicistikë e letrarë.
Ngjashëm, dikur janë përcjellë gojë më gojë, ashtu janë përcjellë brez pas brezi bëmat heroike të luftëtarëve në sheshin e betejës. Dhe, ashtu si këngët, përrallat, legjendat, gjëegjëzat që janë përcjellë gojë më gojë, ashtu janë përcjellë brez pas brezi edhe bëmat heroike të luftëtarëve në sheshin e betejës. Duke kënduar dhe duke i evokuar poetikisht familjen Jashari, tetëdhjetë e pesë martirë e dëshmorë, duke evokuar dhe kënduar për të rënët pa dallim, si Ilaz Kodra, Antigona Fazliu, Haki Prokshi, Ajet Rukiqi, Sejdi Krelani, Mehmet e Muhamet Tafalecit dhe babait Brahim Tafaleci, apo si Shpëtim Prokshi me babain Rizahin dhe me xhaxhain Ismet Prokshin dëshmorë, për Rizah Tikun, Naim e Besim Tikun, Mustafë, Brahim, Muhamet e Ibush Shalën dhe Ramadan Shalën, apo për nxënësin Armend Gashi, që ra së bashku me gjyshin e me babai, për të rinjtë Ylber O. Kastratin,Arsim Z. Kastratin, Afrim A. Kastrati, apo për Shemsi, Azem, Osman, Beqir e Ibrahim Kastrati, që nga mosha 84 vjeçare e deri në moshën 47 vjeçare, të rënë për një ditë dhe në tjetrën lagje të fshatit Fortesë(Vërboc), për Demir Prokshin, Rrahim e Nexhmedin Prokshin, Betim Prokshin 13 vjeçar,Tahir e Bekim Prokshin, Luan e Rexhep Kastratin, për vëllezërit Ahmet e Milaim Istogu, mandej për Rexhep dhe Ramadan Rrukiqin, Rafet e Valon Rrukiqin, Sefer e Rexhep Tafaleci, baba e bir, Behlul Prokshi, dhe 13 martirë të tjerë të rënë në lagjen Dobra, mandej Ymer Zhushi, Gani Krelani, Adem Krelani etj, aty vjen dhe një poemë për 7 fëmijë, 4 dëshmorë dhe 13 martirë të lagjes Gllareva të rënë me 30.04.1999 në fshatin Vërboc të Drenasit. Krahas këndimit të tragjedive, që pllakosën Atdheun, kënga shqiptare ishte ndihmesë në beteja, që i jepte kulm mirënjohjes e besimit të madh ndaj luftëtarëve të lirisë, porse tashmë ky heroizëm nuk është vetëm individual, po masiv, gjithëpopullor. Të duket sikur poeti e shkruan vëllimin e tij, si një kronikë poetike mbi luftën, duke u identifikuar me të gjithë këta të rënë:
Afër meje rrinë,
Flasim bashkë
Kam gishtat fidak, fëmijë jam këtë çast,
Jam Betim, Shpëtim, Afrim e Arsim
Ylber e kam emrin,jam Armend, Rafet
Sylejman, Burim, Arton, e Lulzim. (...)
Dëfrim jam o miq
Djalë trembëdhjetë vjeçar. (...)
Jam gjysh edhe gjyshe
Jam nënë e Izetit
Që s’lëshoj shtëpinë
Pa ju shembë mbi kokë,
Njëherë tha, m’kanë thënë
Malësore e fshatit
Nuk iku nga pragu
kurrë pasha këtë tokë!
Diku tjetër, shkas i kësaj kujtese për të rënët, është një përvjetor rëniesh, një lapidar, një rrëfim a një varr, siç është poezia për lapidarin e ngritur për dëshmorin Ajet Rukiqin.Pothuajse, të shumtë janë dëshmorët, të cilëve u është ngritur, së paku, një këngë a një lapidar.
2. Ritmet e të madhërishmes dhe jehona e tragjikes së ngjarjeve
Përmes vargjeve, të cilat shpesh marrin trajtë narrative, poeti arrin ta ngërthejë brenda një sinteze lirike, përvojën historike dhe përvojën krijuese në vetë aktin artistik. Brenda një poezie poeti vë në gërshet esencën e heroikes e të luftës çlirimtare me gjëmimin e armëve, kur në çdo hap je i rrethuar prej vdekjes; kur hapësirat e ekzistimit janë ngushtuar e ngushtuar rrënqethshëm.Poeti i ndien ritmet e baladës së kënduar posaçërisht kur ka të bëjë me fëmijët e rënë, ish –nxënës të tij. Këto ritme lartësojnë të madhërishmen dhe i japin jehonë tragjikes së kësaj kategorie të së madhërishmes, duke ia artikuluar fuqishëm gjëmimet e oshëtimat e shpirtit.
Mos më lëni vetëm-
Thoshte Armendi,
Vello mbi kokë mos më hidhni.
Janë vargje nga poezia “MOS MË LËNI VETËM” që i kushtohet Armend Gashit, ish nxënësit të poetit-mësues, që ka rënë së bashku me gjyshin e babën e tij më 30 prill ’99 në moshën 15-vjeçare. Të prekshme janë edhe ato të poezisë “A KËPUTEN LULET ENDE PA U RRITUR”, një poemë për shtatë fëmijë katër dëshmorë dhe 13 të tjerë të martirizuar, të gjithë të lagjes Gllareva. Ai evokon me radhë emrat e të rënëve, nëpërmes një trajte këlthitëse bashkëbisedimi dramatik, duke mallkuar vrasësit:
Kush ju mori, kush
Me dorën mizore
Filizave të ri
Kush ua ndali rritën,
Si nuk t’u shemb toka
Ty o sllav karpatesh
Rrezeve të diellit
Kush ia fiku dritën?...
A këputen lulet
Ende pa u rritur
Në fushë duke lozur
A vriten fëmija?
Kur erdhe këtu
Ti djall i përhitur
A ke lënë familje
Atje te shtëpia?...
Së këndejmi, në sfondin e tyre të përgjithshëm poetik bashkjetojnë ende jehonat e gjëmimet e shpirtit dhe shenjat e rezistencës anteike. Holokausti, eksodet biblike, martirizimet. Zemërimet e poetit për ta gjykuar barbarinë, janë të pafund. Ndërsa poezia na vjen si dëshmi e gjurmë shpirti, e përbiruar nëpër vuajtje e vdekje, nëpër rrënime e tmerre, nëpër gjakimet poetike të shpirtit e nëpër shkretëtirat e mundimeve kolektive. E, mbi të gjitha, poezia dëshiron ta shquajë edhe një dëshmi tjetër: dëshminë e mbijetesës, dëshminë e kikave (majave ndërlidhëse) të etnisë:
E ti zonja Shqipëri
Rri aq larg e bijt të vriten,
A do marrësh n’doj’herë fuqi
Çdo armiku t’ia zësh priten?!....
Kur do mbjellësh farë trimërie
Kur do e hapësh më shumë syrin,
Fol moj fol se e gjallë je
Pse nuk e zgjeron kufirin?...
E ke krahë gjithë Kosovën
Luginën me Iliridë,
Ulqinin, Malsinë e Madhe
E në jug gjithë Çamërinë. (...)
Kemi rrënjë e një trung kemi
Jemi një, një gjaku jemi.
E si do t`ishte ndryshe, pra, kur kjo kohë lufte ishte e vetmja frymëmarrje dhe e vetmja gjuhë, e vetmja histori dhe e vetmja gjeografi; do të thotë- e vetmja kulturë e jetës? Të duket sikur i gjithë prodhimi krijues i kësaj periudhe më shumë do të mbështetet në bëmat njerëzore për liri.
3. Trajtat e ligjërimit poetik
Nuk është e çuditshme prandaj, pse figurat e dëshmorëve të luftës së fundit çlirimtare vihen në plan të parë, më shumë se sa vetë ngjarjet e asaj kohe. Poeti gjithnjë ligjëron në shumës, si dëshmitar kohe:
E duke rënë, i kemi parë
Shqipet tona,
Fundprillit nëntëdhjetë e nëntë
Ndanë arës poshtë
E shpatit lart matanë
I kemi parë,
Ilaz Kodra,Antigona,
Hakiu syngulitur diellit të lirisë
Gur u bëra aty pranë
Kur po shihja plagë
Atje lart
Te Dheu i Kuq
Kishin rënë
Tre trima çlirimtarë.
Pra, figurat e të rënëve, tashmë u shtrinë e u shkrinë në përmasat e gjithë Atdheut me artin fisnik në portretizimin e heronjve e të luftëtarëve, po edhe në portretizimin e të afërmve të dashur.Kudo në hapësirat shqiptare lufta përjetohet me dhimbjen e pafund për të rënët, por edhe me krenarinë e madhe të qëndresës shqiptare e mbinjerëzore të popullit. Në krijimet e tilla nuk ka “seleksionim figurash” apo “taborre dëshmorësh”, të martirizuarish a fëmijësh të ndarë nga njëri-tjetri. Kurrsesi. Ata, të gjithë së bashku, në këtë testament lënë një gjurmë nderi a një vazhdë të ndritur shpirti. Shpesh poeti, duke marrë rolin e folësit lirik, ligjëron nga disa pozicione kohësh, e funksionalizon estetikisht kujtesën:
Prej memories nxjerri kujtesën
N’rreth të hekurt ai vend si zihej
Dhe shoh flakë, tym, pështjellim
Ku bijnë trimat e fshati digjej.
Dëgjoj zërin
E thirrjes tënde...
Herën tjetër ai identifikohet plotësisht me lëndën e vjershërimit:
Jam zë i fjalëve në përvjetorë
Jam çlirimtar prej kaq vitesh.
Mbylli pak sytë
Dëgjoje ritmin
Jam rrënjë, jam syth, farë përjetësie
Dëshmor jam me shumë të tjerë.
Herën tjetër, rolin e folësit lirik e trajta e kuvendimit lirik e dëshmorit me të motrën:
Ti buzëqeshur
Më përqafove,
A të kujtohet moj motër?!...
Poeti gjendet në rolin e ndërlidhësit të kohëve, të vënies së urave të komunikimit mes luftës dhe lirisë,
Tash gëzohu të lirë jemi
Në Kosovën e çliruar.
Do të bëjmë një dasmë të madhe
Në oborrin e bleruar,
Ti e di sa e mbaj fjalën
Edhe pse pak, jam vonuar !
Diku tjetër, ky folës lirik, duke marrë rolin e dëshmitarit, rrëfen me tone balade:
Atë ditë po ecnim para tytave
E ajri frymen ua zënte
Filizave të ri,
Pyesja veten:
Janë krijesa apo çfarë janë
Ata horra të zi ?!....
Rridhte gjaku kokës
Dhëmbja mpinte dorën
Deri në asht të prerë,
Përbrenda kallte etja tërbuese
Fundprill i kobshëm
Në atë pranverë.
4. Sfida estetike, ruajtja e esencës poetike
Sheremet Prokshi e ka përballuar sfidën estetike kur këndon për luftën, duke qëndruar në kërkesat e në esencat e poezisë.
Kundruall kohës e shkatërrimeve të mëdha, poeti e spikat më të mirën, vetëflijimin njerëzor për tokë, atdhe, liri e vlera njerëzore liridashëse. Aty e lexojmë identifikimin e plotë të Poetit me Të Munduarit e me të rënët. Poeti dëshiron t’ia falë artin e tij bartësve të luftës, të rënëve të saj, që i dhanë kuptim të thellë e që u bënë ngrehinë e pashkatërrueshme të liribërjes, apo fortesë që u ngrit në një fundprill, si e emërton poeti vëllimin e tij. Kërkimi i lirisë përtej të pamundshmes… mund të arrihen vetëm në artin e magjishëm të lirikës; ashtu sikundër e bëjnë këtë kërkim liribërësit me anë të vetëflijimit.
Nëntor 2015
 |
| Haki MORINA |
ANTIGONA E NENES
(Dëshmores së kombit Antigona Fazliut)
Kush të lindi ty
ty moj Antigona
cila dashuri
e trojeve tona.
Për ty e vogla e nënës
me ftyrën si hëna
me shumë se për tjerat
merak pati nëna.
Luftove për votrën
për të ardhmën tonë
n'krah me Ilaz Kodrën
ti moj Antigonë.
E paepur ishe
trime nga Drenica
n'zemër tënde kishe
gjak nga Shotë Galica.
Kur s'pat më fishek
barot kishe brenda
flakë u bëre vet
krejt si në legjenda.
Lulëkuqe e Kosovës
monument në zemrën tonë
Antigonë e kohës
e pavdekshmja jonë.
LULEKUQJA E ATDHEUT
(Dëshmores së kombit - Hyre Eminit)
Në një pjesë të Shqipërisë
te Tahiri atje shkove
ktheve sytë drejt lirisë
me atdheun u martove.
Ti je këtu dhe s'ke ikur
je këtu tek dashuria
edhe sot si dikurë
je si vet Shqipëria.
Oj stërmbesa e Skënderbeut
ti qe kishe sytë e zjarrit
je Lulëkuqja e Atdheut
luftetare e Adem Jasharit.
KOLE MIRDITA I ZLLAKUQANIT
(Dëshmorit të kombit Kolë Mirdita)
Tek dera e asaj shpie
nëna ne qafë të dha uratë
të uroj si nënë Shqipërie
të luftosh siç luftojnë burrat
Dhe u nise nëpër shtigje
sy e zemer plot me zajrrë
atdheun preke nëpër brigje
nëpër trupin e tij të vrarë
Nga vatani drejt vatanit
në ato rrugë të atdheut
Kolë Mirëdita i Zllakuqanit
si stërnipi i Skenderbeut
Me pushkë n'dorë në krye të togut
në mes të rrugës atë natë
re atje në Rrasë të Zogut
t'a preu ëndrrën një granatë
Amanetin ti o trim
n'gjoks e mbajte me Uratë
mbajte fort atë premtim
dhe re si burrat atë natë
ATA JANE SOT NJE KURORE
(Ermirit dhe Edones)
Erdhën shpejt në pjekuri
oh sa shpejt ata u rritën
vrullshëm hynë në dashuri
bashkë me kohën që e pritën
Në studime shtatin zgjatën
nëpër puthje kapën vitet
ajo hënë zbardhi natën
e ai diell ndriçoj ditet
Të patrembur udhëtuan
thellë në pyellin e çmendurisë
nëpër grindje u pajtuan
nëpër shtigjet e dashurisë
Sikur ndjenja që s'ka fund
ata janë sot një kurorë
qielli i kaltër i përkundë
mbi re te bardha si dëborë
HYSNI RAMAJ E KISHTE EMRIN
(Deshmorit -Hysni Ramaj)
Ai brenda ishte mbushur
plot me dashuri dhe zjarrë
për vendin e tij të bukur
për malet e fushat me barë
Atdheun ai e deshti shumë
shumë më shumë se vetvetën
sytë e tij nuk kishin gjumë
për drejtësinë dhe të vertetën
Në atdheun plot me brenga
ai u nis me dashuri
ta shëroj nga plagtë e rënda
gjak ti jap nga gjaku i tij
Hysni Ramaj e kishte emrin
zemra e tij ish plot Shqipëri
hapin kishte të patrembur
zjarrë villte pushka e tij
E pakapshme është mundësia
i pafjalë është tregimi
sa t'është gjallë Shqipëria
do të jetë gjallë dhe kujtimi
TI JE FRYME E PANDERPRERE
(Kushtuar prof. Xhemajli Berishes)
Për atdheun tonë të lirë
ishe si devotshmëria
kishe veç një dëshirë
ajo ishte Shqipëria
Me veprime e ligjërime
faren ti ia hodhe tokës
ishe rreze në agime
nëpër fushat e Kosovës
Kur e kuqe t'u bë kmisha
kur të vrisnin ata horra
gjaku yt Xhemajli Berisha
gufoj krejt si lulebora
Kur të hodhën nga dritarja
nga dritarja ty për tokë,
me vetëdije ndodhi ndarja
për të ruajtur ata shokë
Vitet po kalojnë Hero
e nuk humbesh asnjëherë
je rreth nesh oh je kudo
ti je frymë e pandërprerë
