Bajram Sefaj: ALBANOLOG

Bajram Sefaj

Tregim për fëmijë
(shkëputur nga libri në ndërtim e sipër, me titull pune, “55 - profesione në rrëfimin e Gjyshit modern”)

       Po, nip im i dashur,  tërë jetën, deri në pension, por edhe shumë kohë përpara, isha, edhe tash e  gjithnjë, jam ALBANOLOG, në kuptimin e parë të fjalës. Thirrja, grada ose, më drejtë, profesioni albanolog, kuptohet se ka lidhje me studimet për albanologji. Me mbarimin e studimeve në këtë degë, është vërtetë se automatikisht fitohet titulli albanolog. Më në fund, ashtu shënon në indeks, diplomë dhe në dokumente të tjera përkatëse universitare.
          - Nuk kam ndërmend, biri im, të rëndoj kokën tënde kureshtare me shumë shpjegime të hollësishme. Por, të them se ALBANOLOG, ~ U m. sh, ~ Ë, ~ ËT, nuk do të thotë, asgjë më shumë, as më pak se, studiues në fushën e albanologjisë. Vetëm se, nipçe im, mbaj mend dy gjëra të rëndësishme, sipas mendimit tim. Nuk është amanet, por  dëshirë imja e madhe është që, të ecësh gjurmëve të mia. Një ditë (qoftë e bardhë, qëlloftë me diell shumë, ajo ditë!), të bëhesh albanolog i njohur. T’ia kalosh Gjyshit. Të bëhesh shumë herë më i madh dhe më i njohur në këtë fushë të gjerë, si deti i paanë. Do rritesh, si fieri, siç thuhet në një vis të vendit tonë. Do t’i ndjesh, do t’i njohësh e provosh, aftësitë dhe afinitetet tua që do të ngrenë e qojnë përpara, në udhën e gjatë jetësore dhe profesionale. Porosia e dytë është: të mos marrësh merak se, si edhe  shumë fjalë të tjera kësodore, edhe ALBANOLOG, ka shtrirje të gjerë dhe motërzime që rrjedhin prej saj: albanologji, albanologjik e të tjera. 
       Me skeletin e tejdukshëm të dorës, Gjyshi ia shprushi nipçes flokët e dendur, sikur denjonte të mbjell në kokën e tij të vogël, por tejet inteligjente, shumë këshilla e porosi. Rrëfimin për punën e vet të frytshme, shumëvjeçare, si albanolog i thekur, veçse nuk e ndërpreu një këtu, nga se vetën e pa (e përfytyroi) si të ishte në katedër, më orën e mësimit me studentë, e jo me nipçen në prehër që, ndoshta gjumi ia rendonte sytë, apo mideja ia donte një vakt dreke që gjyshja po e përgatiste për të dytë. Me gjithë drojën e zgjatjes së tepruar të kësaj “ligjërate” në “katedrën” e prehrit të tij, megjithatë Gjyshi, nuk u durua pa ia thënë nipit edhe këto: pos albanologëve të shquar shqiptarë sikurse janë: Eqrem Çabej, Idriz Ajeti, Shaban Demiraj, Besim Bokshi, Zef Skiroi e të tjerë e të tjerë që, gjatë  tërë jetës, gjithë potencialin krijues, gjithë energjitë hulumtuese e shkencore, terë kreativitetin e punës vetëmohuese, ia kushtuan çështjes së gjuhës shqipe, për albanologjinë në përgjithësi, që prej kohesh, shfaqen interesim të madh dhe kontribut të pashoq në ndriçimin e saj, dhanë edhe shumë albanologë të huaj. Gjyshi t’i sjell (ty) ndërmend vetëm dy prej tyre, që janë më të njohur dhe më të spikatur: Norbert Jokl, (u lind më 25 shkurt 1877, në Bzenec, Çeki dhe vdiq më 6 maj 1942, Minsk, Bjellorusi), si dhe Milan Šufflay,(1879 Lutogllavë – 1931 Zagreb) të Kroacisë. Këta të dy janë albanologë të njohur, ndër shumë të tjerë, autorë të veprave të shquara shkencore, nga fusha e albanologjisë. Ky i dyti, albanologu i njohur kroat, admirimin dhe dashurinë për albanologjinë, e  pagoi, me çmim shumë të shtrenjtë – me jetë! Fashistët serbë e vranë në pusi (tradhti!). Ndodhi kjo tragjedi, pasi që Šufflay merr ftesë për të vizituar Shqipërinë. Pas shumë peripecish, rreth së pasaportës e tjera, megjithatë ai arriti në Shqipëri, në muajin janar të vitit 1931. Një muaj pas kthimit, saktësisht më 18 shkurt të vitit 1931,  në rrugën Dalmatinska nr. 6 (në Zagreb), me urdhër nga Beogradi, albanologun në zë, Milan Šufflay, (Shuflaj-n), e likuiduan Branko Zwerger, Lubomir Bellosheviqi dhe Stevo Veçerina. (Ta dish edhe këtë, nipçe!). 
       interesimi për gjuhën shqipe, rrjedhat dhe zhvillimin e saj, gjatë historisë, dhe në  bashkëkohësi, nuk mungojnë as në ditët e sotme. Përkundrazi, interesimi dhe kureshtja për albanologjinë sa shkon e ritet përditë e më tepër. Këtë më së miri e dëshmon Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, manifestim ky i përvitshëm që, tani e sa vjet, organizohet në Prishtinë që, pa fije dyshimi, një ditë prej ditësh, do të nxjerr në dritë albanologë vendës dhe të huaj, po aq të vyer dhe të spikatur, sa ishin edhe ata të mëparshmit.
           - Po ti Gjysh, me premtove e, sikur harrove, asgjë nuk me fole, mbi punën tënde si albanolog, nipçe si përvajshëm, u ankua.
           - Së pari ngutu, të hamë nga një kafshatë bukë. Gjyshja jote, na pret rreth tryezës së shtruar. Duhet të nxitoj t’i përgatis plaçkat. Të sajoj valixhen se nesër, herët në mëngjes, udhëtoje për në Manastir, në Kongresin e radhës të Alfabetit, ose si njihet ndryshe, me emrin Kongresi i Alfabetit që, kishte qëllim fisnik dhe historik:  krijimin e një alfabeti të njësuar që, do të shënon edhe zanafillën e letërsisë mbarë shqiptare.
  Gjyshi u mat t’ia regjë bythët me një shuplakë përkëdhelëse, ta ngrit përpjetë në ajër e ta mbaj në kraharor. Kishte përshtypjen se, nipçe ndërkohë, kishte lëshuar shtat. Nuk ua kishte besën muskujve të duarve të plakura e muskujve si të vyshkur. Në grusht ia zuri dorën e butë si pambuk dhe, bashkërisht mësynë sallën e bukës (ngrënies!), andej nga i grishte aroma e këndshme e specialisteve, tradicionalisht të shijshme që, dalin nga duart  e magjishme të gjyshes.

       Rreth tryezës, shtruar më tëra të mirat, nipçe provoi të riprodhoi diçka nga ato që, ia kishte thënë Gjyshi, pak me parë. Nuk arriti U ngatërrua. Sikur e pengoi prania e tij!